Uzębienie stałe i mleczne
Każdy człowiek ma dwa rodzaje uzębienia. Jako dziecko ma zęby mleczne, które później są stopniowo wymieniane na zęby stałe. Te drugie nie są już później zmieniane, więc jeśli wypadną lub z różnych przyczyn zostaną usunięte, to nie można liczyć na ich ponowne pojawienie. W takiej sytuacji należy zdecydować się na odpowiedni implant, który wypełni lukę po brakującym uzębieniu. Czym charakteryzuje się uzębienie stałe i mleczne? Czym się od siebie różnią oba te rodzaje? Jak przebiega ich wymiana i czy trzeba się jej obawiać?
Różnice między zębami stałymi a mlecznymi
Wiele osób myśli, że uzębienie stałe i mleczne różni się od siebie tylko ilością. Zębów mlecznych jest 20, a stałych 32. Dziecko ma 8 siekaczy, 4 kły i 8 trzonowców. Dojrzałe uzębienie jest wzbogacone jeszcze o dodatkowe 8 zębów przedtrzonowych oraz o 4 zęby trzonowe. Są to zęby mądrości, które wyrzynają się jako ostatnie i często wyrastają krzywo, co wiąże się z koniecznością ich ekstrakcji. W rzeczywistości zęby mleczne różnią się od stałych także pod innymi względami. Są mniejsze. Warto też wspomnieć, że z racji innej liczby zębów mlecznych i stałych ich ułożenie w łuku zębowym także jest odmienne. Dzięki temu łatwiej jest rozpoznać poszczególne zęby, nawet jeśli ich wielkość bywa myląca. Zęby mleczne mają inny odcień. Najczęściej określa się go jako biały wpadający w niebieski. Z kolei zęby stałe są zdecydowanie bardziej kremowe, co sprawia, że wiele osób decyduje się na ich wybielanie. Zęby mleczne mają mniejsze i cieńsze korzenie. Z tego powodu tak łatwo wypadają i nie wymaga to ingerencji stomatologa.
Zdarza się przecież, że dziecko po prostu budzi się już bez zęba, mimo że wieczorem nawet nie zauważyło jego rozchwiania. Bardzo ważną kwestią jest wałeczek szkliwa, który znajduje się przy szyjce zębów mlecznych. Otacza on koronę i zabezpiecza ją. Nazywa się go obręczą zęba. W przypadku uzębienia mlecznego jego występowanie jest czymś naturalnym. W przypadku stałego występuje on natomiast wyłącznie w przypadku stanów chorobowych. Z pewnością jest on oznaką, że z zębami dzieje się coś niedobrego i należy podjąć leczenie. W przypadku zębów mlecznych nie należy przejmować się diastemami, czyli przerwami pomiędzy pojedynczymi zębami. W tym przypadku jest to w pełni naturalne i zrozumiałe, bo w szczęce jest zdecydowanie więcej miejsca potrzebne do tego, by zmieścić w niej większą liczbę zębów stałych. Oczywiście uzębienie stałe i mleczne wymaga równie dokładnej i konkretnej pielęgnacji. Nawet pierwsze ząbki powinno się dokładnie szczotkować po to, by nie dopuścić do pojawienia się próchnicy.
Kiedy pojawiają się i wypadają kolejne zęby?
Tak naprawdę już noworodek ma zęby… ale są one ukryte pod dziąsłami. W internecie można znaleźć też charakterystyczne zdjęcia rtg, które pokazują, jak zęby stałe są ukryte pod zębami mlecznymi. Można więc śmiało powiedzieć, że uzębienie stałe i mleczne występuje równocześnie. To świadczy o tym, że uzębienie nie pojawia się nagle. Ono jest cały czas obecne w organizmie i po prostu trzeba dać im czas, by stały się widoczne. Pierwsze mleczaki zwykle wyrzynają się między czwartym a ósmym miesiącem życia. Ostatnie zęby mleczne wyrzynają się jeszcze przed trzecimi urodzinami. Warto jednak pamiętać, że dokładny czas wyrzynania się kolejnych zębów jest uwarunkowany genetycznie. Zwłaszcza w przypadku wcześniaków należy spodziewać się pewnych opóźnień, które nie powinny jednak być niepokojące. Kolejność wyrzynania się zębów mlecznych wygląda następująco:
– między 6 a 10. miesiąc życia – siekacze centralne (przyśrodkowe) dolne,
– między 8 a 12. miesiąc życia – siekacze górne,
– między 9 a 13. miesiąc życia – drugie górne siekacze mleczne,
– między 10 a 16. miesiąc życia – drugie dolne siekacze mleczne,
– między 13 a 19. miesiąc życia – górne trzonowe pierwsze,
– między 14 a 18. miesiąc życia – dolne pierwsze trzonowce,
– między 16 a 22. miesiąc życia – górne kły,
– między 17 a 23. miesiąc życia – kły dolne,
– między 23 a 31. miesiąc życia – dolne drugie trzonowce,
– między 25 a 33. miesiąc życia – górne drugie trzonowce.
W przypadku zębów stałych można zauważyć zdecydowanie dłuższe przerwy pomiędzy wyrzynaniem się kolejnych zębów. Tutaj z pewnością należy uzbroić się w cierpliwość.
– między 6 a 7. rokiem życia — pierwsze trzonowce stałe górne i dolne (szóstki),
– między 7 a 8. rokiem życia — drugie górne i dolne siekacze (jedynki),
– między 10 a 11. rokiem życia — pierwsze zęby przedtrzonowce górne i dolne (czwórki),
– między 10 a 12. rokiem życia — drugie przedtrzonowce stałe górne i dolne (piątki),
– między 11 a 12. rokiem życia — górne i dolne kły,
– między 12 a 13. rokiem życia — drugie trzonowce stałe górne i dolne (siódemki),
– między 17 a 25. rokiem życia — trzecie trzonowce stałe górne i dolne (ósemki).
Oczywiście podane terminy należy traktować orientacyjnie. W przypadku wyrzynania się zębów stałych można zauważyć wyraźną określoną kolejność, ale pewne różnice w czasie mogą występować i nie powinny one być powodem do zmartwień. Każdy organizm rozwija się trochę inaczej i jest to naturalne. Uzębienie stałe i mleczne jest bardzo zależne od czynników genetycznych, więc warto sugerować się rodzinną historią, by przewidzieć czas pojawiania się poszczególnych zębów.
Dowiedz się, czego się spodziewać podczas wypadania zębów mlecznych?
Ząbkowanie dzieci kojarzy się z bólem oraz uciążliwymi objawami takimi jak ślinienie się czy gorączka. W przypadku wypadania zębów mlecznych nie ma mowy o takich problemach. Nie trzeba obawiać się bólu, co sprawia, że wiele dzieci czeka z niecierpliwością na to, aż będą mogły schować swój mleczny ząbek pod poduszką. Zanim pojawi się uzębienie stałe, najpierw musi wypaść mleczne. Nie oznacza to jednak, że luka po zębie zostanie wypełniona natychmiast. Zwykle zajmuje to kilka miesięcy. Jeśli jednak po pół roku nie widać nowego zęba, warto udać się do stomatologa na kontrolę i upewnić się, czy wszystko jest w porządku. Pełne ukształtowanie się stałego zęba wynosi aż 3 lata. Nie trzeba więc martwić się na zapas tym, że nowy ząb jest zbyt mały lub inny od pozostałych. Ma sporo czasu na to, by się do nich dopasować.